Ճտերին Հայաստանում էլ են աշնանը հաշվում

Սոչիի Radisson Blu Paradise հյուրանոցում Եվրասիական տնտեսական խորհրդի նիստի ընթացքում կայացավ ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի առաջին հանդիպումը Հայաստանի նոր վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հետ: Հանդիպումը բոլոր առումներով ճանաչողական էր և որևէ սենսացիա չէր ենթադրում: Մինչ այդ Պուտինը հեռախոսել էր Փաշինյանի հետ և առաջինը շնորհավորել նրան: ՌԴ նախագահը հետաքրքրությամբ ուսումնասիրում էր «փողոցից» իշխանության եկած Փաշինյանին, լսում` ինչ է ասում ու ինչպես է ասում: Ընդհանուր առմամբ` կողմերը խոսում էին այն, ինչ շատերն ուզում էին լսել: Պուտինը հույս ունի, որ «հարաբերությունները կզարգանան նույնքան առաջընթացիկ, ինչպես եղել է մինչև հիմա, այդ թվում` միջազգային համագործակցության առումով և մասնավորապես ՄԱԿ-ում, որտեղ Հայաստանն ու Ռուսաստանը միշտ աջակցել են միմյանց, նաև տարածաշրջանային կազմակերպությունների շրջանակներում»:

Նա հաստատեց, որ Մոսկվան «դիտարկում է Հայաստանը իբրև մերձավոր գործընկեր ու դաշնակից տարածաշրջանում»: Եվ հիշեցրեց, որ Մոսկվան մնում է Երևանի գլխավոր առևտրատնտեսական գործընկերը: Փաշինյանն ի պատասխան նույնքան ուղղագիծ չգործեց: Նախևառաջ նա նշեց, որ Ռուսաստանի հետ երկխոսության կառուցման հարցում «կա կոնսենսուս, և ոչ ոք երբեք կասկածի տակ չի առել ու չի առնի հարաբերությունների ռազմավարական կարևորությունը»: Բայց ճշտեց, որ քննարկելիք կա: Հայաստանի վարչապետի խոսքով` նոր կառավարությունը Երևանում «եռանդ ունի ազդակ հաղորդել Ռուսաստանի հետ առևտրական ու տնտեսական հարաբերություններին», նաև` ռազմատեխնիկական ու զբոսաշրջային: Նա շնորհակալություն հայտնեց Պուտինին հավասարակշռված դիրքորոշման համար, որ Մոսկվան դրսևորեց «մեր ներքաղաքական ճգնաժամի ընթացքում»: Նրա խոսքով` «դա շատ կառուցողական դիրքորոշում էր», որ «բարձր է գնահատվում հայ հասարակության մեջ»: Հանուն անաչառության պետք է նշել և Ադրբեջանի պահվածքը, որ չօգտվեց Երևանի քաղաքական ճգնաժամից ու շփման գծում լուրջ սրացման չդիմեց: Եթե դա լիներ, իրադարձությունները Հայաստանում կարող էին զարգանալ բոլորովին այլ սցենարով: Փաստացի` Փաշինյանը դեռ ինքնատիպ «քաղաքական անհայտ է», որովհետև ոչ ոք դեռ չգիտի` ում հետ գործ ունի` հեղափոխականի՞, թե՞ համակարգային մակարդակի քաղաքական գործչի: Եվ ի՞նչ կարելի է նրանից սպասել` այդ հարցը իրենց տալիս են ոչ միայն Մոսկվայում, այլև Բաքվում, որ առաջինն է զգում իրավիճակի փոփոխությունը տարածաշրջանում:

Պատահական չէ, որ Բաքվի ԶԼՄ-ներում տարածվել են վերլուծական նոթեր, որ նյութի շարադրման ոճով ու մակարդակով «ռուսական հետքն» են վկայում: Փաստի ենթատեքստում, որ առաջին արտասահմանյան այցը Փաշինյանը կատարեց Ռուսաստան, հիշվում է, որ այդպես են գործել և Ուկրաինայում իշխանության եկած Վիկտոր Յուշչենկոն ու Վրաստանում իշխանության եկած Միխայիլ սահակաշվիլին և խոսել են Մոսկվայի հետ «հատուկ հարաբերություններ» պահելու անհրաժեշտության մասին: Բայց հետո նրանք շրջվեցին դեպի Արևմուտք: Կանի՞ այդ կուլբիտը Փաշինյանը: Բարդ է ասել: Ամեն ինչ կախված է նրանից` ինչպես կկառուցի ներքին ու արտաքին քաղաքականությունը Հայաստանի նոր կառավարությունը, որտեղ չկան դեռ խորհրդարանական մեծամասնությունը պահպանած ՀՀԿ-ի ներկայացուցիչներ: Ձեռնպահ մնանք կանխատեսումներից: Սոչիում Պուտինի ու Փաշինյանի բանակցությունները շարունակվեցին փակ դռների հետևում: Բովանդակությունը հայտնի չէ, թեպետ հաշվի առնելով ԵԱՏՄ պետությունների ղեկավարների խիտ օրակարգը` կարելի է ասել, որ կարող էր լինել միայն տեսակետների մակերեսային փոխանակում տարածաշրջանային ու աշխարհաքաղաքական անվտանգության խնդիրների շուրջ: Հատկապես` Անդրկովկասի հարևան Մերձավոր Արևելքում` ստեղծված իրավիճակի պատճառով: Ճիշտ է` Փաշինյանն արդեն հայտարարել է Թուրքիայի հետ հարաբերությունները նորմալացնելու ցանկության մասին «առանց նախապայմանների»: Բայց ինչպես է Երևանը կառուցելու իր տարածաշրջանային քաղաքականությունը, միայն ենթադրել կարելի է: Կան օբյեկտիվ գործոններ, մասնավորապես Հայաստանի աշխարհաքաղաքական դիրքը, որ նրան թույլ չի տալիս կտրուկ ու անսպասելի արտաքին քաղաքական մանևրներ անել: Կառնեգի հիմնադրամի փորձագետները վստահ են, որ ռուս-հայկական հարաբերությունները, ավելի շուտ «կզարգանան բելառուսական կամ ղազախական սցենարով»: Բայց առայժմ Երևանում գերակայությունը տրվում է ոչ թե արտաքին քաղաքականութանը, այլ երկրի ներքին փոփոխություններին: Մնացածը` ճտերն աշնանն են հաշվում:
Ստանիսլավ Տարասով, REGNUM

Հ.Գ. Պետք չէ հայ-ռուսական հարաբերությունների զարգացման ուղղության պատասխանատվությունը դնել Հայաստանի կառավարության ներքին ու արտաքին քաղաքականության վրա: Նույնքան կարևոր է, թե իրեն ինչպես կդրսևորի ՌԴ նորանշանակ կառավարությունը և ի՞նչ լուծումներ կտա միջօետական օրակարգի հարցերին Մինչև այսօր Հայաստանում հակառուսական տրամադրություններ սերմանել են միայն ռուսներն իրենց անվայել ու ցինիկ դատողություններով:
Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Հայաստանը Ծապլվարը չէ
• 2021. Աշխարհի ամենահզոր 5 բանակները
• Վրացական փոխատեղում՝ ի՞նչ սպասել Ղարիբաշվիլիի կառավարությունից
• Իրանը նորից մերձավորարևելյան խաղի կենտրոնում է
• Անգելա Մերկելի ելույթը Մյունխենի Անվտանգության հարցերով համաժողովում
• Ջո Բայդենի ելութը Անվտանգության հարցերով 2021-ի Մյունխենի վիրտուալ կոնֆերանսում
• Իրանը դառնում է ԵԱՏՄ անդամ, հաջորդը Ադրբեջանն է
• Վրաստանը քաոսի և հեղափոխության միջև
• Պատմական մանիպուլյացիա՝ ինչպես միշտ
• Երեք ամիս անց՝ ինչ են վճռել Ադրբեջանը, Հայաստանը և Ռուսաստանը
• Ինչո՞ւ է Բաքուն համաձայնել աշխատել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի հետ
• Սերժ Սարգսյան՝ անցյալի մասին ներկայի կտրվածքով
• Հայաստանը դիտարկում է Թուրքիայի հետ սահմանի բացման հնարավորությունը
• Փարիզը հակաթուրքական դաշինք է կազմում
• Ինչի՞ց է մահացել Չինգիզխանը իրականում
• Հերիք է Ցիցերոն խաղանք
• Մարտական դրոններ՝ ապագայի պատերազմը
• Էրդողանի մտրակն ու քաղցրաբլիթը Բայդենի համար
• 2050. Ինչ կա-չկա աշխարհում
• Երբ Երևանում կբացվի Թուրքիայի դեսպանատուն

Մեկնաբանություններ